Son yıllarda teknolojinin hayatımızdaki yeri arttıkça, çocuk ve ergenler için çevrimiçi oyunlar yalnızca bir eğlence aracı değil, aynı zamanda bir bağımlılık kaynağı haline geldi. Özellikle çok oyunculu, rekabet içeren, sosyal etkileşim sunan oyunlar, genç bireylerde zamanla kontrol kaybına ve işlevselliğin bozulmasına yol açabiliyor. Bu durum, “internette oyun oynama bozukluğu” adıyla Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından da ruhsal bir hastalık olarak tanınmıştır.
Araştırmalar, online oyun bağımlılığının en sık 10-18 yaş aralığında ve erkek çocuklarda görüldüğünü ortaya koyuyor. Çin, Güney Kore ve ABD gibi ülkelerde bu durum artık halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmekte. Türkiye’de ise özellikle pandemi sonrası süreçte ekran süresi belirgin şekilde arttı ve bu da çocuklarda ve ergenlerde oyun bağımlılığı vakalarında ciddi bir artışa yol açtı. Antalya’da çocuk ve ergen psikiyatri kliniklerine yapılan başvurularda da bu şikayet oldukça yaygınlaşmış durumda.
Online Oyun Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?
- Oyun süresini kontrol edememe, oyun oynama süresinin giderek artması
- Oyun ile ilgili aşırı zihinsel uğraş
- Oyun oynamadığı zaman huzursuzluk, mutsuzluk veya öfke hissetme
- Oyun oynamamaya çalışsa bile kendini durduramama
- Akademik başarıda düşüş, uyku ve yeme düzeninde bozulma
- Aile, arkadaş ya da sosyal ortamlardan uzaklaşma
- Oyun dışında hiçbir şeye ilgi duymama
- Yalan söyleme, gizlice oynama, oyun oynayabilmek için aileyle çatışma
Bu belirtiler en az 12 ay boyunca devam ediyor ve çocuğun akademik, sosyal veya ailesel işlevselliğini bozuyorsa, tanı konulabilir.
Online Oyun Bağımlılığı Nasıl Tedavi Edilir?
Tanı, çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanı tarafından, detaylı klinik görüşme, aile öyküsü ve çocuğun günlük rutinlerinin değerlendirilmesi ile konur. Tedavi planında ise genellikle şu yaklaşımlar kullanılır:
- Bilişsel davranışçı terapi: Çocuğun oyun oynama dürtüsünü tanıması ve kontrol etmesi sağlanır.
- Aile terapisi: Aile içi iletişim şekli ve sınır koyma becerileri güçlendirilir.
- Ekran süresi düzenlemesi ve alternatif aktivite planlaması
- Gerektiğinde eşlik eden tanılar (depresyon, DEHB, kaygı bozuklukları gibi) için psikiyatrik destek ve ilaç tedavisi
Tedavi sürecinde çocuğu suçlamak değil, anlamak ve yapılandırılmış bir sistemle süreci yönetmek esastır.
Online Oyun Bağımlılığını Önlemek İçin Aileler Neler Yapabilir?
- Çocuğunuzun ekran süresini yaşına uygun sınırlar içinde tutun (örneğin 6–12 yaş arası günde 1 saat, ergenlikte 2-3 saat).
- Ev içinde dijital cihazlar için ortak kullanım alanları belirleyin.
- Ailece birlikte geçirilen “ekransız” zamanlar oluşturun.
- Oyun oynama dışında çocuğun hoşlanabileceği sanat, spor veya sosyal etkinlikler keşfetmesine destek olun.
- Teknolojiyi yasaklamak yerine bilinçli ve kontrollü kullanımını öğretin.
Unutmayın, çocuklar oyunları sevdiği için değil, çoğu zaman başka bir duygusal ihtiyacı karşılayamadığı için aşırıya kaçabilir. Bu ihtiyacı fark etmek ve profesyonel destek almak, sağlıklı bir geleceğin anahtarıdır.
Antalya’da çocuk ve ergenlerde oyun bağımlılığı ile ilgili değerlendirme ve tedavi için destek almak isterseniz, kliniğimize müracaat edebilirsiniz.
Güzel günlerde görüşmek dileğimle…
